Alzheimer Hastalığı Bir Halk Sağlığı Sorunudur, Risk Faktörleri ile Mücadele Doğrudan Hastalığın Kensidi ile Mücadele Etmek Anlamına Gelmektedir
“2023 Alzheimer Hastalığı Gerçekleri ve Rakamları” Raporu, demansın en yaygın nedeni olan Alzheimer Hastalığı (AH)’na ilişkin ABD verileri için istatistiksel bir kaynaktır. Bu kaynak, hastalıkla ilgili olarak her yıl yeni verilerin eklenmesi ile yeniden yayınlanmaktadır.
Raporda “Hafif Bilişsel Bozukluk”un artık açık bir şekilde AH’nın preklinik aşamalarından biri olarak değerlendirildiği görülmektedir. Bu durumda, AH’nın en spesifik erken belirti ve bulgularının neler olduğunu ve AH’nın erken aşamalarında kullanılabilecek biyobelirteçleri bulmak için araştırmaların daha da yoğunlaşacağı düşünülebilir.
Bilinen risk faktörleri arasında yine kardiyovasküler hastalıkların vurgulandığı görülmektedir. Özellikle, yetişkinlik çağında hipertansiyonu, şeker hastalığı, hiperkolesterolemisi ve hatta pre-hipertansiyonu (sistolik basıncın 120–139 mmHg veya diyatolik basıncın 80–89 mmHg aralığında bulunması) olan bireylerin ilerleyen yıllarda AH’na yakalanma risklerinin daha fazla olduğu belirtilmektedir. Raporda, son yıllarda yapılan araştırmalardan birine göre; düşük eğitim düzeyi, işitme kaybı, travmatik beyin hasarı, hipertansiyon, alkol veya başka bir madde kullanımı, sigara içiciliği, depresyon ve şeker hastalığı gibi modifiye edilebilen risk faktörlerinden hiçbirine sahip olmayan 40–79 yaş arası bireylerin AH’na yakalanma risklerinin, bu yaş grubundan 10 ilâ 20 yaş daha genç olup da sayılan risk faktörlerinden birkaçına sahip olan bireylerin AH’na yakalanma riskleri ile benzer olduğunun görüldüğü belirtilmektedir.
Raporda, bir başka çalışmada da orta yaşlı yıllarda modifye edilebilir risk faktörleri ile mücadele etmenin, genetik olarak AH’na yakalanma riski daha yüksek olan birey grupları arasında bile demans riskini azalmakta olduğunun bulunduğu belirtilmiştir. Böylece, miras aldığımız genleri değiştiremesek de değiştirebileceğimiz ya da ortadan kaldırabilceğimiz risk faktörleri ile bireysel ve toplumsal olarak etkin bir şekilde mücadele verirsek, yaşamımızın ilerleyen yıllarında AH’na yakalanma riskimizi azaltabileceğimiz açıkça görülmektedir.
Kaynak: Alzheimer’s Association. 2023 Alzheimer’s Disease Facts and Figures. Alzheimers Dement 2023;19(4). DOI 10.1002/alz.13016.